„że to nie łzy są, ale że kamienie” (C. K. Norwid „W Weronie”) – projekt edukacyjny w Gimnazjum nr 1

„Kamienie Pamięci – znajdź bohatera Sierpnia ‘80”  to II edycja projektu IPN. Uczniowie naszego gimnazjum Michał Sawula, Arkadiusz Zaczkowski, Renata Mazur i Marlena Niedzińska pod opieką nauczyciela historii p. Anety Kobosz po raz pierwszy przystąpili do projektu, by  przywrócić pamięć o bohaterach wydarzeń sierpniowych sprzed trzydziestu lat, upamiętnić losy i czyny uczestników strajków 1980 roku. Ich zadanie polegało naznalezieniu w swoim otoczeniu osoby związanej z tymi wydarzeniami oraz stworzeniu jej portfolio. Błońskimi bohaterami projektu byli Gabriel Janowski i Dariusz Sitarski. Obaj działali wówczas w Solidarności i wnieśli swój wkład w budowanie nowej, wolnej Polski.

    Pan Gabriel Janowski ukończył Liceum Ogólnokształcące w Błoniu w 1965 r. Był Absolwentem Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz doktorem nauk rolniczych. Działalność polityczną rozpoczął jeszcze jako student, uczestnicząc w wydarzeniach marcowych 1968 r. Był jednym z założycieli Zawodowego Związku Producentów Rolnych, dostarczał żywność do kopalni Lenin w czasie swojej działalności związkowej. Miał także wsparcie prymasa i papieża, z którymi z resztą spotykał się w kraju i za granicą. Poseł na Sejm I, III i IV kadencji, od 1991 do 1993 minister rolnictwa i gospodarki żywnościowejw rządach Jana Olszewskiegoi Hanny Suchockiej, w latach 1992-1999 przewodniczący Polskiego Stronnictwa Ludowego – Porozumienia Ludowego, a od 2001 Przymierza dla Polski. Pasjonuje się historią oraz sztuką ogrodową. Wolne chwile najchętniej spędza w przydomowym ogrodzie, który sam zaprojektował i urządził. Jest to miejsce otwarte dla wszystkich, którzy go odwiedzają.

Dariusz Sitarski to były pracownik Zakładów „Mera-Błonie”, późniejszy dyrektor Ośrodka Kultury „Poniatówka”. Obecnie zasiada na stanowisku dyrektora ds. artystycznych w błońskim Centrum Kultury. Od wielu lat aktywnie angażuje się w życie Błonia. Cichy działacz Solidarności.

Podczas realizacji projektu uczniowie Gimnazjum nr 1 w Błoniu przeprowadzili wywiady z bohaterami, zgromadzili ich pamiątki i zdjęcia z tamtych lat, przygotowali szczegółowy życiorys z naciskiem przede wszystkim na wydarzenia z sierpnia 1980 roku. Efekty swojej pracy przedstawili podczas prezentacji w Centrum Kultury w Błoniu, która odbyła się 13 maja, a później także podczas finału projektu – 20 maja w siedzibie IPN-u w Warszawie. Miała tam miejsce prezentacja wszystkich prac projektowych z całej Polski, wręczenie nagród oraz przemówienia bohaterów sierpniowych wydarzeń.

Zaangażowani uczniowie otrzymali m.in. dwa upamiętniające udział w projekcie kamienie, które symbolizują trud walczących o wolność naszej ojczyzny. „Kamienie Pamięci” są również metaforą trwałości naszej pamięci o tamtych wydarzeniach i ludziach je współtworzących. Jeden z kamieni został przekazany na ręce dyrektor Gimnazjum nr 1 w Błoniu p. Mirosławy Domańskiej, a drugi – dyrektora błońskiego Centrum Kultury, p. Wojciecha Kowalczyka.

Mam nadzieję, że dzięki temu przedsięwzięciu udało się ocalić przeszłość, która mogła wraz z upływem czasu ulec zatarciu w świadomości społecznej. Uważam, że warto utrwalać imiona bohaterów Sierpnia ‘80 w lokalnych społecznościach choćby po to, by przypomnieć, że historię często tworzą zwykli ludzie, którzy angażują się w obronę takich wartości, jak prawa człowieka, wolność czy demokracja.

Myślę, że udało nam się dobrze wykonać naszą małą, choć znaczącą część tej misji. Była to również dla nas niezapomniana lekcja historii.

Michał Sawula